John Anderton: Mr. Marks, by mandate of the District of Columbia Precrime Division, I’m placing you under arrest for the future murder of Sarah Marks and Donald Dubin that was to take place today, April 22 at 0800 hours and four minutes.

«Ό, τι γράφει, δεν ξεγράφει» λέει ο λαός. Πόση αλήθεια κρύβεται στα λόγια αυτά; Οι επιρροές πολλές. Κατάλοιπο αρχαιοελληνικής θεώρησης ίσως, καθώς τότε πίστευαν στην τρισυπόστατη Μοίρα (Κλωθώ, Λάχεσις, Άτροπος), εξ’ ου και η παροιμία «Το πεπρωμένον φυγείν αδύνατον».

Η πίστη αυτή διατηρείται και κατά την τουρκοκρατία από τη μουσουλμανική επιρροή του «κισμέτ».

«Θέλημα Θεού» ασπάζεται ο Χριστιανισμός που από την άλλη πλευρά, όμως, δέχεται τον «σχετικό προορισμό»¹ του ανθρώπου. Ο άνθρωπος, δηλαδή, διατήρησε μετά την «πτώση» την νόηση, την θέλησή του και τη σχετική του ελευθερία. Η ζωή του δεν εξαρτάται αποκλειστικά από τον Θεό ², αλλά από τη συνεργασία του μαζί Του. Έτσι, θα μπορεί να οργανώνει και να τελειοποιεί τη ζωή του, με κατ’ επέκταση την αποκατάσταση της αιώνιας ζωής του κοντά στο Θεό. Άρα, λοιπόν, ο Θεός δεν μπορεί να αποφασίσει με τη βία για το μέλλον ενός ανθρώπου, χωρίς τη συγκατάθεσή του. Αλλά, ως παντογνώστης, προγνωρίζει ολόκληρη τη ζωή του ανθρώπου (παρελθόν, παρόν, μέλλον), έτσι όπως θα εξελιχθεί απ’ την καλή ή κακή χρήση της ελευθερίας του.

Πεπρωμένο και μοίρα ³, λοιπόν, δεν υπάρχουν. Τι υπάρχουν, όμως; Δρόμοι παράλληλοι, της καλής και κακής χρήσης της ελευθερίας αντιστοίχως; Μαζί με τον Θεό και μακριά από τον Θεό αντιστοίχως; Μονοπάτια προδιαγεγραμμένα που εμείς διαλέγουμε ποιο θα ακολουθήσουμε; Και αν μετανοούμε, αλλάζουμε από το ένα στο άλλο;

Πόσο ελεύθερα είναι, όμως, τα πράγματα; Οι προφητείες έπρεπε να εκπληρωθούν: «Και όλο αυτό το θαυμαστό και μοναδικό γεγονός (γέννηση) έγινε, για να πραγματοποιηθεί και επαληθευθεί αυτό που ειπώθηκε από Τον Κύριο μέσω του προφήτη Ησαΐα: «Ιδού η αγνή και άμωμος παρθένος θα συλλάβει και θα γεννήσει υιό, χωρίς να γνωρίσει άνδρα, και θα τον ονομάσουν Εμμανουήλ, όνομα που σημαίνει: ο Θεός μαζί μας»» (Ματθ., κεφ. α΄ 22- 23). Παράδειγμα πρόβλεψης για το μέλλον και μάλιστα με λεπτομέρειες. Η Παναγία μπορούσε να επιλέξει αν θα ήθελε να γίνει το θέλημα του Θεού ή για να εκπληρωθούν οι Γραφές δεν γινόταν διαφορετικά; Σαφώς δηλώνεται και η συγκατάθεση σε προφητείες: (Όρος των Ελαιών) «Όλοι εσείς αυτή τη νύχτα θα σκανδαλιστείτε και θα κλονιστεί η πίστη σας προς εμένα. Διότι έτσι έχει γραφτεί στην Παλαιά Διαθήκη: με τη δική μου συγκατάθεση θα χτυπηθεί ο ποιμένας, δηλαδή εγώ, και θα διασκορπιστούν τα πρόβατα του ποιμνίου, δηλαδή εσείς. Όταν όμως αναστηθώ, θα σας προϋπαντήσω στη Γαλιλαία, όπου θα συναντηθούμε.» (Ματθ., κεφ. κστ’ 31-32). Είναι ξεκάθαρη η ανάγκη εκπλήρωσης των προφητειών: «Είπε δε προς αυτούςֹ «αυτά που βλέπετε τώρα και θαυμάζετε, είναι ακριβώς όσα σας έλεγα, όταν ήμουν μαζί σας, ότι πρέπει δηλαδή να εκπληρωθούν και να πραγματοποιηθούν όλα όσα έχουν γραφτεί για μένα στο νόμο του Μωυσή, στους προφήτες και στους ψαλμούς». Τότε φώτισε και άνοιξε το νου τους, ώστε να καταλαβαίνουν τις Γραφές και τους είπε ότι: «έτσι, όπως ακριβώς είναι γραμμένα στην Αγία Γραφή, και έτσι σύμφωνα με τον πάνσοφο σχέδιο του Θεού, έπρεπε να πάθει ο Χριστός και να αναστηθεί εκ νεκρών την τρίτη μέρα και να κηρυχθεί στο όνομά του σε όλα τα έθνη μετάνοια και άφεση αμαρτιών»» (Λουκ., κεφ. κδ’ 44- 47).

Να έρθουμε και στο σήμερα. Μία γυναίκα, χωρίς να το επιθυμεί, μένει έγκυος. Βασανίζεται για το αν πρέπει να κρατήσει το παιδί ή να κάνει έκτρωση. Τελικά αποφασίζει, ότι θέλει να τερματίσει την εγκυμοσύνη και αυτό πράττει. Εκείνη το επέλεξε ή το παιδί αυτό δεν ήταν να γεννηθεί και εκείνη έδωσε απλώς τη «συγκατάθεσή» της; Πολλές φορές έχει συμβεί σε αεροπορικά (και άλλα) δυστυχήματα, κάποιος επιβάτης να μην πρόλαβε να επιβιβαστεί στο μοιραίο αεροσκάφος ή να «χρειάστηκε» για κάποιο λόγο να μην ταξιδέψει εκείνη την ώρα, κάτι που του χάρισε τη ζωή. Ήταν δική του η παρέμβαση σε αυτό που επρόκειτο να ακολουθήσει ή μια τυχαία «σύμπτωση»; Γνωστή είναι και η περίπτωση της Μαλάλα από το Πακιστάν, την «πιο γνωστή έφηβη» στον κόσμο, όπως την αποκαλούν, τη νεότερη υποψήφια για το Νόμπελ Ειρήνης και κάτοχο του βραβείου Ζαχάροφ. Οι απειλές εναντίον της άρχισαν, όταν ξεκίνησε να γράφει στο blog της για την καθημερινότητάς της υπό το καθεστώς των Ταλιμπάν και επειδή συμμετείχε στην εκστρατεία υπέρ της εκπαίδευσης των κοριτσιών. Σαν να προκαλούσε την αντίδραση των Ταλιμπάν με το να αγνοεί την κυριαρχία τους και να δημοσιοποιεί όλα όσα βίωνε εκείνη και οι υπόλοιπες συμμαθήτριες της. Στις 9 Οκτωβρίου 2012, την πυροβόλησαν με ένα Κολτ σαρανταπεντάρι, η σφαίρα μπήκε από το μάτι της και βγήκε από τον ώμο της. Σώθηκε σαν από θαύμα. Όσο έδινε μάχη με τη ζωή στο νοσοκομείο, το όνομα της, η δράση της και τα πιστεύω της έγιναν ευρέως γνωστά. Τα Ηνωμένα Έθνη ξεκίνησαν εκστρατεία «I am Malala» για την φοίτηση όλων των παιδιών ανά τον κόσμο μέχρι το 2015, ενώ δημιουργήθηκε και ένα διεθνές ταμείο «Malala Fund» για τη χρηματοδότηση της εκπαίδευσης των κοριτσιών διεθνώς. Αν το ατυχές συμβάν της επίθεσης δεν ήταν προκαθορισμένο, οι στόχοι της κοπέλας θα είχαν φτάσει απ’ άκρη σ’ άκρη του κόσμου;

Συμπέρασμα

Υπακούμε, λοιπόν, σε κάτι προκαθορισμένο ⁴, παίρνουμε τη μοίρα μας στα χέρια μας, ή κάνουμε ό, τι μπορούμε μέχρι το μέλλον να μας αποκαλυφθεί;

¹   Ο “σχετικός προορισμός” είναι, όπως εξηγώ, η δυνατότητα που έχει δώσει ο Θεός στον άνθρωπο που τον έφερε στη ζωή για κάποιο σκοπό, να διατηρεί στη ζωή του τη θέλησή του και την ελευθερία βούλησής του σε ό, τι κάνει. Ο Θεός δηλαδή δεν προόρισε τους ανθρώπους για μια ζωή που να αποφασίζει Εκείνος εξαναγκαστικά για το πώς θα ζει κάποιος (κάτι που θα ονομάζαμε “απόλυτο προορισμό”), αλλά τον αφήνει μόνος του να επιλέξει αν θέλει να ζει κοντά Του ή μακριά Του, δεν είναι Θεός της βίας, αλλά της αγάπης.

²   Λέγοντας “η ζωή του ανθρώπου δεν εξαρτάται αποκλειστικά από το Θεό” εννοώ ακριβώς αυτό που ανέφερα παραπάνω, ότι στον άνθρωπο έχει δοθεί από τον Θεό η ελευθερία βούλησης, ότι μπορεί να συγκαταθέσει, όχι να βαδίζει άβουλος και άπρακτος.

³   Τις λέξεις “πεπρωμένο” και “μοίρα” τις χρησιμοποιώ με την αρχαιοελληνική τους σημασία, έτσι όπως την καταλάβαινε ο λαός από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα και είναι αποχρωματισμένες από οποιαδήποτε αρνητική έννοια που τυχόν θα τους έδινε κάποιος π.χ. ως κάτι “στημένο” ή δολοπλόκο.

⁴   Φυσικά κανείς δεν γνωρίζει τις Βουλές του Θεού, ούτε και μπορεί να καταλάβει πλήρως ή καθόλου το θαυμαστό του έργο και σχέδιο. Απλώς εκφράζω μέσω αυτού του άρθρου έναν προβληματισμό δικό μου και κάποιων άλλων ανθρώπων με τους οποίους έτυχε να συζητήσω και είχαν τις ίδιες “απορίες – σκέψεις” για το κατά πόσο τελικά όλα, με κάποια γεγονότα που βλέπουμε στη ζωή τη δική μας και άλλων ανθρώπων, είναι προκαθορισμένα ή μπορούμε να τα αλλάξουμε με τη σκέψη και τις πράξεις μας.

Ευχαριστώ την Βανέσσα και τον Γιώργο για την ηθική υποστήριξη!