Οι αινιγματικές παραβολές του Ιησού, δηλαδή αυτές που δεν είναι τόσο ξεκάθαρο τι εννοεί, είναι όλα τα λεφτά. Σου αφήνουν περιθώριο να φανταστείς τα πάντα για το πώς ερμηνεύονται. Και επειδή πολλές φορές οι εκκλησίες αναπαράγουν τις ίδιες ερμηνείες, έχει πλάκα να τις δίνεις σε φίλους άθεους και να τους ζητάς τη δική τους άποψη. Αλλά ίσως χρειαζόμαστε φρέσκες οπτικές, όχι για να δογματίσουμε, αλλά για να φανταστούμε ξανά τι μπορεί να εννοούσε.

Στο άρθρο αυτό θα προσπαθήσω να δώσω μια οπτική που διάβασα για μία παράξενη παραβολή του Ιησού, μέσα από παραδείγματα κοντινά μας, καθημερινά.

Όλον τον καιρό που έχουμε αυτό το blog κάθομαι και ξαναεξετάζω τι πιστεύω και γιατί. Μέσα σε αυτά που έχω καταλήξει είναι το εξής: ο Ιησούς πέρα από το θεολογικό κομμάτι της εξιλέωσης ασχολήθηκε και με το πώς αυτό που ξεκίνησε θα εξαπλωθεί. Τι είναι αυτό που ίδρυσε; η βασιλεία του Θεού ή βασιλεία των ουρανών, εξαρτάται ποιο ευαγγέλιο διαβάζεις. Αυτή η βασιλεία, όπως εξηγεί και ο αγαπημένος μου συγγραφέας Bruxy Cavey στο βιβλίο που μεταφράσαμε, αποτελείται από αυτούς που δρουν με βάση το θέλημα του Θεού, σύμφωνα με τη διδασκαλία και το παράδειγμα του Χριστού.

Ο κόσμος στον οποίο ζούμε διαφέρει πάρα πολύ από τον κόσμο που οραματίζεται ο Ιησούς. Άλλες αξίες, άλλος σκοπός, άλλα μέσα, άλλο νόημα, άλλοι ορισμοί. Τα πάντα διαφέρουν. Αυτή η διαφορετικότητα δεν μπορεί παρά να εκφράζεται από τους πιστούς του.

Στον κόσμο που ζούμε, θα δούμε ότι σκοπός είναι να φτιάξουμε μια ευνομούμενη κοινωνία, όπως λέμε. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει πως επιθυμούμε να φτιάξουμε μια κουλτούρα όπου ο νόμος θα ρυθμίζει τις ζωές μας. Οι παραβάτες φυλακίζονται για να μας αφήνουν τους υπόλοιπους να ζούμε “ελεύθεροι” από αυτούς. Κάθε αδίκημα έχει κόστος, συνήθως οικονομικό για τα ελαφριά. Και αν δεν μπορούμε να εμπιστευτούμε πλέον τον άλλον γιατί το παράκανε, τον “σωφρονίζουμε” με απομόνωση, εγκλεισμό, τιμωρία, αλληλομαχαιριές στα “ειδικά” ιδρύματα και όλα αυτά που τίποτα δεν προσφέρουν στην αναδιαμόρφωση του προβληματικού ατόμου. “Είμαστε ό,τι τρώμε”

Θέλουμε λοιπόν σε κάθε συμφωνία που κάνουμε, να ξεκινήσουμε με συμβόλαια. Να καθίσουμε και να γράψουμε όρους, οι οποίοι θα προφυλάξουν την ασφάλειά μας, με τη βοήθεια του κράτους, της επιβολής του, της αστυνομίας, των δικαστηρίων, της βίας. Όλη η ύπαρξή μας, η ασφάλειά μας, η ακεραιότητά μας στηρίζεται στην, για την Ελλάδα τουλάχιστον, αποκλειστική ιδιαιτερότητα αυτή του κράτους, να ασκεί βία για να επιβάλλει αυτό που είναι νόμιμο. Η θεώρηση ότι το κράτος είναι ο ανώτερος (ηθικά?) φορέας δικαιοσύνης, μόρφωσης κλπ λέγεται κρατισμός.

Σε πάμπολλες ταινίες τίθεται το ερώτημα: πόση εξουσία θες να δώσεις στο κράτος για να νιώσεις ασφαλής; Και μήπως τελικά οι εξάρσεις βίας που βλέπεις, οι οποίες γίνονται δικαιολογία για τη μεγαλύτερη συσσώρευση δύναμης, ελέγχου κλπ είναι σχεδιασμένες από το ίδιο το κράτος για να εκλείψει η εμπιστοσύνη στον διπλανό μας, και να προσφέρουμε σε αυτό τη δυνατότητα να μας ελέγχει; άλλωστε, “αν δεν έχεις να κρύψεις τίποτα, τι σε πειράζει;” – λέμε

Όμως, όσο ο έλεγχος αυξάνεται, τόσο ο κίνδυνος να πάρει την εξουσία στα χέρια του κάποιος μανιακός τύπου κιμ γιονγκ ουν, ή ένας δικτάτορας τύπου Ερντογάν μεγαλώνει. Είναι σαν να έχεις αφήσει ένα πιστόλι στο τραπέζι του σαλονιού, και να εύχεσαι να μην το πάρει κανένα παιδάκι και αρχίζει να παίζει μαζί του.

Παραδείγματα τέτοια έχουμε πάρα πολλά στην ιστορία. Από τα αγαπημένα μας είναι ο Νέρωνας.

Και ποια είναι όμως η εναλλακτική; να αφαιρέσουμε τον νόμο; τότε όλοι θα αδικούν! Εκτός αν δεν ισχύει αυτό.. Άλλωστε, αν δεν υπήρχε νόμος, άραγε θα ερχόσουν να με σκοτώσεις για να μου πάρεις το κινητό; Επειδή φοβάσαι την τιμωρία δεν με σκοτώνεις; Θα γινόμασταν όλοι παιδεραστές; Θα σφάζαμε ο ένας τον άλλο για να πάρουμε τα όργανα των άλλων να τα πουλάμε; Έλα, πες την αλήθεια.

Στην καλύτερη των περιπτώσεων ο νόμος σε φοβίζει, οπότε τον ανέχεσαι μέχρι να βρεις τρόπο να τον παρακάμψεις, ή προσπαθείς να τον φτάσεις στα όριά του. Αν το όριο είναι 130 km/h και έχεις καλό αμάξι, εύκολα θα μπεις στον πειρασμό να δεις αν σε πιάνουν όταν τρέχεις με 140, 135 ή έστω με 131!

Από το παραπάνω συμπεραίνεται ότι ο νόμος δεν μας κάνει καλύτερους, μόνο τιμωρεί τους κακούς. Ή τέλος πάντων τους κατά τί χειρότερους από μας. Οκ, να δεχτώ ότι μπορείς να καθοδηγήσεις ολόκληρο λαό να ανακυκλώνει επιβάλλοντας πρόστιμα, αλλά αυτό γίνεται υπό απειλή, όχι από επιλογή. Έχει πολύ μικρή αξία να λειτουργεί ο άνθρωπος έτσι. Γαϊδούρια είμαστε; Θα αρχίσουμε να ανακυκλώνουμε όταν μάθουμε την αξία της ανακύκλωσης.

Όμως ελλείψει νόμου, ποιος θα μας προφυλάσσει από τους κακούς;

Όχι, δεν προτείνω να ξεριζώσουμε τη Δημοκρατία, τους νόμους, τα δικαστήρια κλπ. Ούτε είπε κάτι τέτοιο ο Χριστός. Αυτό που φαίνεται όμως να έκανε, είναι να τα απαρχαιώσει. Ή καλύτερα, να τα ξεφτιλίσει. Να αποδείξει ότι υπάρχει άλλος δρόμος που δεν τα έχει ανάγκη.

Αυτό που έκανε ο Ιησούς, μοιάζει με ένα μετρό που χτίστηκε δίπλα στο σπίτι σου, για να σε πηγαίνει στη δουλειά σου με ελάχιστο περπάτημα, πιο γρήγορα, ασφαλέστερα, οικονομικότερα, ευκολότερα, πιο άνετα, φιλικότερα στο περιβάλλον κλπ από το μέσο που χρησιμοποιείς ήδη. Εσύ θα διαλέξεις να παίρνεις ένα παλιό λεωφορείο που κολλάει στην κίνηση; Προφανώς το μετρό ξεφτιλίζει σε κάθε επίπεδο το λεωφορείο.

Τι είναι αυτό που δίδαξε ο Ιησούς; Θα σας το πω με ένα νοητικό παράδειγμα. Φαντάσου πως πας να νοικιάσεις ένα σπίτι στο εξωτερικό που δεν σε ξέρει κανένας. Ξεκινάς μεν με ένα συμβόλαιο, γιατί ο άλλος δεν σε ξέρει, δεν σε εμπιστεύεται, στο οποίο φαίνεται ως απαραίτητο να καταβάλλεις το αντίτιμο τις 5 πρώτες μέρες του μήνα. Όμως, κάτι τυχαίνει στον σπιτονοικοκύρη, και έχει ανάγκη από λεφτά εδώ και τώρα, αλλά δεν ξέρει τι να πρωτοκάνει. Βρίσκεται σε πανικό. Εσύ το βλέπεις αυτό. Ξέρεις ότι έχετε συμφωνήσει 200 ευρώ τον μήνα, και είσαι νομικά οκ με το να του δώσεις αυτά. Όμως, βλέποντας την κατάστασή του, του λες: φιλαράκο, πάρε δω 3-4 ενοίκια να κάνεις τη δουλειά σου.

Ξαφνικά ξεπέρασες τον νόμο. Η σχέση σας δεν ορίζεται με βάση αυτόν. Εσύ νοιάζεσαι για αυτόν, στα δύσκολα του στάθηκες. Αυτός δεν έχει ούτε λόγο, ούτε μούτρα να αμφισβητήσει το ήθος σου και τις μελλοντικές πληρωμές. Οι διατάξεις του συμβολαίου πλέον έχουν ξεφτιλιστεί, γιατί η σχέση σας είναι σε άλλο επίπεδο. Δεν κοιτάζετε πώς θα εκμεταλλευτεί ο ένας τον άλλο, αλλά ο ένας να καλύψει τις ανάγκες το άλλου.

Ο σπιτονοικοκύρης νιώθει ευγνωμοσύνη, σύντομα σ’ το ανταποδίδει με κάποιο τραπέζι σπίτι του. Αρχίζει να σκέφτεται πως αυτή η υπέροχη πράξη που τον έσωσε, ίσως γίνει μια καλή ευκαιρία να τον βοηθήσει να αναθεωρήσει τον σκοπό στη ζωή του. Έτσι, δεν κοιτάζει νομικούς τρόπους να εκδικηθεί άλλους, αλλά σιγά-σιγά να ομαλύνει τις κακές σχέσεις, να τις μεταμορφώσει. Και έτσι, αντί να στηρίζεται ο γάμος του σε απειλές: “έτσι και αρχίσεις πάλι την γκρίνια, θα σε στείλω στη μάνα σου”, αρχίζει να στηρίζεται στο ενδιαφέρον. Η απειλή για το διαζύγιο ξεθωριάζει. Οι καρδιές αναθερμαίνονται. Η εξουσία της δικαστικής βίας που κρατούσε δεμένους τους δυο τους, εξαφανίστηκε.

Τα σύνορα του ευνομούμενου κράτους φαντάζουν ίδια, αλλά είναι απαρχαιωμένα. Γιατί αυτοί οι 3 άνθρωποι: το ζευγάρι και ο ενοικιαστής, δεν στηρίζουν την ύπαρξή τους στην εμπιστοσύνη τους στο κράτος, αλλά στις καλές σχέσεις που έφτιαξαν. Αυτή η βασιλεία αρχίζει να ανθίζει. Μπορεί κάποιος από αυτούς να αδικηθεί πολύ από κάποιον που δεν ανήκει σε αυτήν την κουλτούρα. Κάποιοι θα το δουν και θα καταλάβουν την αδικία, θα ελκυστούν από τη βασιλεία, θα αλλάξουν. Ο σπόρος που δεν πεθαίνει, μόνος μένει. Αν όμως πέσει και πεθάνει, φέρνει πολύ καρπό.

Θα ’ρθούνε μέρες που το όρος του ναού θα κυριαρχεί πάνω στα βουνά, ψηλότερο απ’ όλα τ’ άλλα. Εκεί θα συρρέουν οι λαοί. Εκεί θα τρέχουν έθνη πολλά. «Εμπρός», θα λένε, «ας ανεβούμε στο όρος του Κυρίου, στον οίκο του Θεού του Ιακώβ, το δρόμο του να μας διδάξει για να τον ακολουθούμε»

Ησαΐας  2:2-3

Τους διηγήθηκε και μιαν άλλη παραβολή: «Η βασιλεία των ουρανών μοιάζει με σπόρο σιναπιού, που τον πήρε ένας άνθρωπος και τον έσπειρε στο χωράφι του. Είναι μικρότερος απ’ όλους τους σπόρους, όταν όμως μεγαλώσει, ξεπερνά όλα τα λαχανικά και γίνεται δέντρο, ώστε να έρχονται τα πουλιά και να φωλιάζουν στα κλαδιά του».

κατά Ματθαίον 13:31-32

Η βασιλεία του Θεού μοιάζει με έναν σπόρο που έγινε δέντρο. Στο δέντρο βρήκαν παρηγοριά ακόμα και αυτοί που δεν είναι κλαδιά, φύλλα, σπόρος. Ήρθαν μέχρι και τα πουλιά. Μέχρι και τα πουλιά που όχι μόνο δεν ανήκουν στο δέντρο, καθώς δεν είναι μέρος τους, αλλά τρώνε κιόλας τους σπόρους του! Αυτά κουρνιάζουν στο δέντρο. Οι εξ ορισμού εχθροί του σπόρου βρίσκουν εκεί παρηγοριά.

Να θυμίσω πως το έμβλημα της Ρώμης ήταν ο αετός. Ίσως ο Ιησούς να είχε αυτό στο μυαλό του όταν μιλούσε για πουλιά. Ο κατακτητής κουρνιάζει στη βασιλεία μας, η οποία δεν στηρίζεται στη μάχαιρα, αλλά στο έλεος. Αυτή είναι η βασιλεία του Θεού.

Δεν θα ήταν υπέροχο αν οι χριστιανοί μεταλλάσσονταν σε αυτό που δίδαξε και έκανε ο Χριστός; Μετά θα επηρέαζαν τόσο πολύ τον κόσμο, που η εξουσία του κράτους θα έμοιαζε αστεία. Από πού θα προερχόταν; ποιος θα ήθελε να ελέγχει απόλυτα τον άλλο; αφού υπάρχει εμπιστοσύνη. Γιατί να υπάρχει επιβολή; γιατί να υπάρχει βία;

Σίγουρα δεν θέλουν όλοι να παίξουν με αυτούς τους κανόνες. Αυτό όμως δεν μπορεί να γίνει δικαιολογία να στερήσουμε, από αυτούς που θέλουν να αλλάξουν, τη γνωριμία με τον κόσμο του ελέους και της καλοσύνης.

Η επί του όρους ομιλία αποτελεί έναν υπέροχο πρακτικό οδηγό για το πώς να βγούμε από την εξουσία του νόμου. Δεν είναι ότι ο νόμος (του Θεού, ή του κράτους) είναι κακός. Είναι ότι είναι μια κατάντια να θεμελιώνονται οι σχέσεις μας πάνω σε αυτόν.

ευχαριστώ πολύ τον Γιάννη Τσ. για τη ζωγραφιά του.

 

EDIT!

έξτρα ζωγραφιά από τους Χ + Α