Η πρώτη φορά που βλέπει ένας μουσικός μια παρτιτούρα και προσπαθεί να την ερμηνεύσει. Αυτό είναι το Prima Vista.
[Στη φωτογραφία του άρθρου διακρίνονται δύο θρυλικοί μουσικοί που άλλαξαν τον ρου της μουσικής: ο Django Reinhardt (κιθ) και ο Stéphane Grappelli (βιολ).]
Η ζωή μας είναι prima vista. Ό,τι ζούμε, το ζούμε για πρώτη φορά, για αυτόν τον λόγο έχουμε πολλές φορές άγχος: “έτσι το έχω φανταστεί, αλλά δεν ξέρω πώς θα ακουστεί”.
Πριν λίγα χρόνια, μαζεύτηκαν elite μουσικοί της jazz, χωρίς να έχουν ξαναπαίξει μαζί, τουλάχιστον με αυτήν τη σύνθεση, και κλήθηκαν να ηχογραφήσουν σχεδόν.. prima vista. Χωρίς πρόβα, χωρίς ιδιαίτερη συνεννόηση, τίποτα. Οι φανατικοί θαυμαστές έσπευσαν να πουν πως ήταν εκπληκτικό το αποτέλεσμα. Οι πιο συγκρατημένοι όμως είπαν: “πολλή φασαρία.. πολύ σόλο”.
Η αλήθεια είναι πως στην Jazz, όπως και στο Basket, το αποτέλεσμα εξαρτάται πολύ από την προσωπική μελέτη των μουσικών (=να είναι καλοί μουσικοί), αλλά εξαρτάται επίσης από το δέσιμο που έχουν μεταξύ τους, δηλαδή να μάθει ο ένας πώς αντιλαμβάνεται ο άλλος τη μουσική. Κάθε εκτέλεση είναι διαφορετική. Βασίζεσαι στον αυτοσχεδιασμό. Υπάρχει φυσικά ένα θέμα, υπάρχει ο ρόλος του καθένα στην μπάντα, αλλά το τι θα του “βγει” κάθε φορά, εξαρτάται από πολλούς στιγμιαίους παράγοντες. π.χ. έμπνευση, ζέσταμα, ψυχολογική κατάσταση κλπ
Όταν λοιπόν το κριτήριο που έχεις μαζέψει όλους αυτούς τους μουσικάρες είναι γιατί είναι star.. ε, είναι λογικό να τους δεις να προσπαθούν να.. “δικαιολογήσουν τον μισθό τους”. Αν σε πληρώνουν για star, πρέπει να παίζεις ως star. Αν σε πληρώνουν για χαλί, σαν χαλί. Όταν λοιπόν έχεις πολλούς stars, τότε αναγκαστικά έχεις πολλά soli (πληθυντικός του solo). Εξού και η βαβούρα.
Η ζωή μοιάζει πολύ με την Jazz. Το πώς φέρεται ο καθένας, εξαρτάται από το πόσο έχει “δουλευτεί”. Επίσης εξαρτάται από τον ρόλο που νομίζει ότι έχει. Δεν αρκεί να ξέρεις μουσική, χρειάζεται να ξέρεις και “πότε θα μπεις”. Δεν είναι όλες οι ώρες, ώρες για σόλο.
Σε κάθε συναυλία υπάρχουν αυτοί που παίζουν, αυτοί που παρακολουθούν για να μάθουν, και αυτοί που παρακολουθούν για να κρίνουν (συνήθως άσχετα πράγματα). Στη ζωή υπάρχουν οι πρωταγωνιστές, αυτοί που παρακολουθούν στενά τους πρωταγωνιστές και αυτοί που λένε τις ειδήσεις. Ντάξει.. φυσικά και αυτοί που τις ακούνε. Αλλά και πρωταγωνιστής να είσαι, που όλοι είμαστε στο δικό μας έργο, μόνο και μόνο επειδή βλέπουμε το πώς σκεφτόμαστε εμείς συνέχεια, χρειάζεται να ξέρεις πως δεν μπορείς να είσαι σε κάθε σκηνή. Πρωταγωνιστής μεν, αλλά ποιος είναι ο ρόλος μου; Παίζω τον πλούσιο; Παίζω τον γόη; Παίζω τον καλό; τον κακό; τη σκύλα; τον υποκριτή; τον σπουδαγμένο; τον υπηρέτη; τον άρχοντα;
Πώς στο καλό κάνω πρακτική εξάσκηση, αφού όλα είναι.. prima vista? ίσως ισχύει τελικά το “κάθε παράσταση και πρόβα”. Κανένας ποτέ δεν ήταν αρκετά καλός στην πρώτη του συναυλία, κάνω λάθος;
Όταν παίζεις, όλοι καταλαβαίνουν ποιας σχολής είσαι: της κλασσικής; της Jazz? ποιανού δασκάλου; Σε ποιον “μουσικό” θες να μοιάσεις; Ποιος σου έμαθε μουσική; Ακόμα και αν ισχυρίζεσαι πως είσαι της κλασσικής, αν δεν ξέρεις να πιάνεις το βιολί σωστά, το καταλαβαίνουν όλοι οι βιολιστές από κάτω. (Ο Stéphane ήταν πιανίστας αρχικά, αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία)
Γιατί παίζεις; Για να πληρωθείς ή γιατί το απολαμβάνεις; Ο Bobby McFerrin είχε πει στη συναυλία του στο μέγαρο της Αθήνας πριν μερικά χρόνια: “ποτέ δεν δίνω παραστάσεις, είμαι εδώ για να επικοινωνήσω με εσάς”. Ντάξει, ψαγμενιά τύπου.. αλλά ναι. Γιατί παίζεις; Ένας φίλος με συμβούλεψε: κάνε το χόμπι σου επάγγελμα. Ντάξει, δεν τον άκουσα, αλλά στη ζωή πώς εφαρμόζεται; ζούμε επαγγελματικά; ή ζούμε ερασιτεχνικά;
Ορίστε λοιπόν τι γίνεται όταν έχεις κάνει πρόβες και είσαι καλός μουσικός. Και ίσως τελικά αυτό που εσύ ονομάζεις αναπηρία.. ίσως να είναι αυτό που θα σε κάνει να ξεχωρίζεις θετικά. Για πάντα.
