Μήπως ήρθε η ώρα να επαναπροσδιορίσουμε τις χρονολογίες της Παλαιάς Διαθήκης;
Τα Σόδομα, η περίφημη πόλη της Παλαιάς Διαθήκης που καταστράφηκε με ένα χαλάζι φωτιάς και θειαφιού, ευρέθη.
Τουλάχιστον, αυτό υποστηρίζει ο αρχαιολόγος Steven Collins σχετικά με την Tall el- Hammam, μια περιοχή που έχει ανασκάψει στην Ιορδανία για οκτώ χρόνια. Η πιο πρόσφατη ανασκαφή του ξεκίνησε στις 31 Ιανουαρίου και τελειώνει στις 28 Φεβρουαρίου.
Αν έχει δίκιο, τότε οι χρονολογίες της Παλαιάς Διαθήκης που διδάσκονται στα μαθήματα της Βίβλου θα πρέπει να αναθεωρηθούν. Αλλά έχει;
Ευρισκόμενη εννέα μίλια βορειοανατολικά της Νεκράς Θάλασσας, η Tall el-Hammam αποτελείται από 100 στρέμματα τεράστιων οχυρωματικών έργων, με τείχη και προμαχώνες μέχρι 150 πόδια (45 μ.) πάχος. Καμιά άλλη τοποθεσία κατά την Εποχή του Χαλκού στην Κοιλάδα Ριφτ της Ιορδανίας δεν τη φτάνει σε μέγεθος. Ξεκάθαρα ήταν μια σημαντική πόλη—ακριβώς ο τύπος της πρωτεύουσας κατά την Εποχή του Χαλκού που η Γένεση λέει για τα Σόδομα.
Και το τέλος της ήταν προφανώς κατακλυσμιαίο. “Το πρόσφατο στρώμα της Μέσης Εποχής του Χαλκού στην Tall el-Hammam αποτελείται από 1,5 έως 3 πόδια (46 εκ.-0,91 εκ.) βαριάς στάχτης και ερειπίων,” έγραψε ο Collins στο Biblical Archaeology Review.
Αλλά υπάρχει ένα μεγάλο πρόβλημα: Η κεραμική σε αυτό το στρώμα ερειπίων χρονολογείται γύρω στο 1650-1600 π.Χ. Αυτή είναι μια ημερομηνία μόλις και μετά βίας δύο αιώνες πριν την Έξοδο, σύμφωνα με τη συμβατική βιβλική χρονολογία.
Ευαγγελικοί μελετητές της Βίβλου πιστεύουν ότι ένα πολύ μεγαλύτερο χρονικό διάστημα απαιτείται προκειμένου να δικαιολογήσει την εποχή των πατριαρχών και της περιόδου των Ισραηλιτών στην Αίγυπτο. Έτσι, οι περισσότεροι δεν δέχονται την ταυτοποίηση του Collins.
Ο Eugene Merrill, διακεκριμένος καθηγητής της Παλαιάς Διαθήκης στο Theological Seminary του Ντάλας, κριτίκαρε την Tall el-Hammam στο Artifax του Αυγούστου 2012, ένα τριμηνιαίο περιοδικό που δημοσιεύεται από την Near East Archaeological Society και το Institute for Biblical Archaeology. “Η ημερομηνία στα καλύτερα χειρόγραφα και την πιο υγιή ερμηνευτική θέλουν τα Σόδομα να έχουν ανατραπεί το 2081 π.Χ., αφαιρώντας την Tall el-Hammam από κάθε ενδιαφέρον,” έγραψε.
Ωστόσο, ο Collins δεν αποδέχεται τη βιβλική χρονολογία της προ-Εποχής του Σιδήρου. “Οι πατριαρχικοί αριθμοί της Εποχής του Χαλκού δεν μπορούν να εξισωθούν με οποιοδήποτε τρόπο με τη σύγχρονη έννοια της απόλυτης χρονολόγησης,” έγραψε στη δικιά του υπεράσπιση στο Artifax.
Ευαγγελικοί μελετητές, όπως ο Bill Schlegel, στο Israel Bible Extension του The Master’s College, αμφισβητούν τις περιγραφές στη Γένεση που ο Collins χρησιμοποιεί στο σκεπτικό του για τον εντοπισμό των Σοδόμων. Οι περιγραφές είναι αρκετά ανακριβείς για να υποστηριχθεί είτε μια περιοχή βόρεια της Νεκράς Θάλασσας στην πεδιάδα της Ιορδανίας (στη Γένεση 13), είτε στην Κοιλάδα του Σιδδίμ (Γένεση 14), που συνδέονται συμβατικά με την περιοχή νότια της Νεκράς Θάλασσας.
“Αν κάποιος απορρίπτει τη βιβλική χρονολογία και τις βιβλικές απαιτήσεις για τα Σόδομα,” δήλωσε ο Bryant Wood του Associates for Biblical Research, “τότε μπορεί κανείς να τοποθετήσει τα Σόδομα όπου θέλει.”
Οι αρχαιολόγοι και οι μελετητές της Βίβλου παραμένουν ενθουσιασμένοι σχετικά με την ανασκαφή του Collins. Ξεκάθαρα, είναι μπρος σε κάτι μεγάλο. Αλλά μένει να δούμε αν είναι η Tall el-Hammam τα Σόδομα. Μέχρι στιγμής, δεν υπάρχουν αδιάσειστα στοιχεία που να έχουν αποκαλυφθεί.
