Οι πρώτοι χριστιανοί φημίζονται για κάτι που έκαναν, το οποίο δεν κάνουν πλέον καλά οι σύγχρονοι χριστιανοί. Μιλούσαν τη γλώσσα του κόσμου στον οποίο ζούσαν. Χρησιμοποιούσαν έννοιες και ιστορίες που ήταν γνωστές στον κόσμο γύρω τους, έτσι ώστε να έχουν κοινό σημείο αναφοράς. Σήμερα, καθώς διαβάζουμε αυτά που είχαν γράψει, πολλές φορές μοιάζουν να είναι απόμακρα και αινιγματικά, αν δεν καθίσει κανείς να εξετάσει τι μπορούσε να σημαίνει αυτό που έλεγαν εκείνη την εποχή.

Μερικά παραδείγματα είναι: η ιστορία του Αισώπου με το στομάχι και το σώμα, όπου μέλη του σώματος γκρινιάζουν γιατί όλο το φαγητό καταλήγει στο στομάχι, οπότε κάνουν απεργία! Έτσι δεν τρέφουν άλλο το στομάχι, όμως αυτό κατέληξε στο να ατροφήσουν και τα υπόλοιπα μέλη. Χρησιμοποιώντας μάλλον αυτήν την αλληγορία, ο Απόστολος Παύλος εξηγεί τους ρόλους των χριστιανών στην εκκλησία, ότι δηλαδή όλοι έχουν κάποιον σκοπό, αλλά κεφαλή της εκκλησίας είναι ο Χριστός. Δεν καταλήγει δηλαδή στο στομάχι, χρησιμοποιεί όμως την ίδια λογική για να φέρει ένα νέο νόημα.

Παρόμοια, τίτλοι όπως Υιός του Θεού (Filio Dei), Σωτήρας, Κύριος κλπ, που είναι τίτλοι του Καίσαρα (βλ. και εδώ), χρησιμοποιούνται από τους Χριστιανούς ως τίτλοι για τον Ιησού.

Εδώ λοιπόν έχουμε μάλλον άλλη μία παρόμοια περίπτωση. Πριν γράψω αυτό το άρθρο, δοκίμασα τη λογική μου σε μια παρέα από εφήβους, για να δω αν βγάζει νόημα και αν τους είναι εύκολο να την παρακολουθήσουν. Φαίνεται πως είναι κάπως δύσκολη η σύνδεση που παρουσιάζεται παρακάτω, οπότε συνεχίστε να διαβάζετε κατά προτίμηση εφόσον έχετε πιει ήδη καφέ ;)

Η αλληγορία (παραβολή?) του Πλάτωνα στο 7^ο βιβλίο του έργου Πολιτεία, έχει ως εξής. Δείτε και ένα σχετικό βίντεο καλύτερα..

Σε μία σπηλιά βρίσκονται κάποιοι δέσμιοι, κοιτάζοντας έναν τοίχο. Από πίσω τους υπάρχει μια πηγή φωτός, και καθώς περνάνε διάφορα πράγματα, σχηματίζονται σκιές μπροστά τους. Οι δέσμιοι δεν μπορούν να γυρίσουν το κεφάλι τους προς την άλλη κατεύθυνση, οπότε αναγκάζονται να κοιτάζουν μόνο τις σκιές. Για αυτούς, η πραγματικότητα είναι οι σκιές, καθώς βρίσκονται σε αυτήν την κατάσταση εκ γενετής. Ξαφνικά, ένας από αυτούς απελευθερώνεται και βγαίνει από τη σπηλιά. Με δυσκολία αρχίζει να προσαρμόζεται στον αληθινό κόσμο, αρχίζοντας να καταλαβαίνει πως οι σκιές είναι απλά απεικονίσεις των πραγμάτων. Έφτασε μέχρι να δει καθρεφτισμούς στο νερό, ακόμα και να αντικρίσει τον ήλιο.

Γυρίζοντας στην σπηλιά, προσπαθεί να εξηγήσει στους δέσμιους τον κόσμο έξω και να τους ελευθερώσει, ενώ αυτοί εξοργίζονται μαζί του, καθώς ακούγεται παράλογος. Μάλιστα ο ίδιος δυσκολεύεται να δει τις σκιές, καθώς συνήθισε στο φως.

Αυτή είναι, κατά μέρος, η ιστορία που πολλοί θα είχαν στο μυαλό τους την εποχή του μαθητή Ιωάννη. Ας μην ξεχνάμε πως η Ρωμαϊκή κουλτούρα εμπεριείχε τα ελληνικά έργα. Τι κάνει όμως ο Ιωάννης έχοντας αυτήν την εικόνα στο μυαλό του; Μήπως φτάνει στο συμπέρασμα πως η φιλοσοφία δείχνει στον άνθρωπο την αλήθεια, όμοια με τον Πλάτωνα; Όχι. Κάνει κάτι άλλο.

Παίρνει τη βασική ιδέα, ότι το φως είναι αυτό που φανερώνει την αλήθεια του πράγματος. Η πραγματικότητα υπάρχει, γίνεται όμως αντιληπτή μόνο όταν φωτιστεί. Αν μάλιστα δει κανείς μόνο τις σκιές του πράγματος, είναι πολύ πιθανό να αντιληφθεί ένα μόνο μέρος της αλήθειας.

Ας δούμε 3 διαφορετικά κομμάτια σε ελεύθερη απόδοση, που μας βοηθούν να καταλάβουμε τι εννοούσαν με το φως οι πρώτοι χριστιανοί, έχοντας αυτή τη φορά στο μυαλό μας την αλληγορία του Πλάτωνα.

Πρώτο κομμάτι:

1. Στον Λόγο (Χριστό) ήταν η ζωή, η οποία ήταν το φως των ανθρώπων. Και το φως δεν νικήθηκε από το σκοτάδι. (Ιωάννης 1:4,5)
2. Ο Ιωάννης ο Βαπτιστής μαρτύρησε (όπως ο πρώην δέσμιος) για το φως. Δεν ήταν ο ίδιος το φως. (Ιωάννης 1:6-8) …και τον είχαν για τρελό..
3. Ο Λόγος (Χριστός) ήταν το αληθινό φως, που φωτίζει κάθε άνθρωπο που έρχεται στον κόσμο, τον οποίο και έφτιαξε. Ο ίδιος ήρθε στον κόσμο, αλλά δεν τον κατάλαβε ο κόσμος. Όσοι όμως τον δέχτηκαν, τους έδωσε την εξουσία να ονομαστούν υιοί Θεού. (Ιωάννης 1:9-13)

Λοιπόν αυτό το πρώτο κομμάτι είναι η εισαγωγή του ευαγγελίου του Ιωάννη. Ο Χριστός όπου πήγαινε, φώτιζε τον κόσμο, αλλά δεν τον δέχτηκαν όλοι. Τι σημαίνει, να σε φωτίσει ο Χριστός; ο οποίος είναι το αληθινό φως; Μήπως και οι Φαρισαίοι δεν ήξεραν πολύ καλά την Παλαιά Διαθήκη; σε τι διέφερε ο Ιησούς;

Δεύτερο κομμάτι:

1. Το μήνυμα που θέλουμε να σας φέρουμε είναι το εξής: ότι ο Θεός είναι φως, και δεν υπάρχει σε αυτόν καμία σκιά. (Ά Ιωάννου 1:5)
2. Αν πούμε πως έχουμε κοινωνία με Αυτόν, αλλά περπατάμε στο σκοτάδι, λέμε ψέματα και δεν δημιουργούμε αληθινά (πολύ ελεύθερη απόδοση). Στην ουσία κρυβόμαστε, για να μην φανεί η αμαρτία μας, ενώ δηλώνουμε φωτισμένοι και δεν είμαστε. (Ά Ιωάννου 1:6,8,10) – βλέπε και εδώ
3. Αν όμως έχουμε όντως κοινωνία με το φως, έχουμε κοινωνία μεταξύ μας, παραδεχόμαστε τα λάθη μας, και το αίμα του Υιού του Θεού μας καθαρίζει (Ά Ιωάννου 1:7,9)

Άρα το φως εκτός του ότι μας φανερώνει την αλήθεια των πραγμάτων γύρω μας, μας φανερώνει και την αλήθεια σχετικά με μας. Στην ουσία, όποιος ήρθε κοντά στον Χριστό έπαθε μια κρίση ταυτότητας. Συνειδητοποίησε τη ματαιότητα της ύπαρξής τους, τους λόγους που κρύβεται από το φως (και τον εαυτό του?) και χρειάζεται να αποφασίσει: θα στραφεί έξω από τη σπηλιά, θα ταπεινωθεί και θα ζητήσει συγγνώμη από τον Θεό και τους ανθρώπους ή θα παραμείνει στο σκοτάδι, να τα βγάζει πέρα με τις σκιές; Προσοχή: ένας που έρχεται στο φως, επιζητά την κοινωνία, καθώς έτσι φωτίζονται πτυχές του που αλλιώς κρύβονται καλά. Ένας που έρχεται στο φως, μετανοεί. Όλη η Αγία Γραφή δείχνει την έμπρακτη μετάνοια ως προϋπόθεση της γνήσιας ζωής. Χωρίς μετάνοια, το μόνο που γινόμαστε είναι ιδεολογικά κολλημένοι άνθρωποι.

Αυτό είναι το αποτέλεσμα από τα πρώτα δύο κομμάτια. Το τρίτο κομμάτι, όμως, είναι κάτι που θα μας ξαφνιάσει όλους ακόμα περισσότερο.

Τρίτο Κομμάτι

Στην προς Εβραίους επιστολή, 10^ο κεφάλαιο, εξηγείται το εξής:

1. Ο Νόμος δεν ήταν η πραγματική εικόνα των πραγμάτων, αλλά σκιά. Βλέπε για παράδειγμα τις θυσίες.. Έρχομαι εγώ, λέει ο Χριστός, για να αναιρέσω τα πρώτα πράγματα.
2. Παλιά ο ιερέας έκανε θυσίες που δεν μπορούσαν να αφαιρέσουν τις αμαρτίες, για αυτόν τον λόγο και επαναλαμβάνονταν οι θυσίες. Όμως η θυσία του Χριστού φέρνει την απόλυτη άφεση μια για πάντα.
3. Και αν στην αθέτηση της Παλαιάς Διαθήκης υπήρχε μια ανθρώπινη (σκιώδης) τιμωρία, πόσο μάλλον τώρα στην Καινή Διαθήκη, αν κάποιος θεωρήσει κοινό (θνητό?) τον Ιησού.

Να το εξηγήσω και αυτό όσο το καταλαβαίνω. Αν θέλουμε να καταλάβουμε καλά τι μας λέει η Παλαιά Διαθήκη, χρειάζεται να κάνουμε δύο πράγματα.

1. Να δούμε πώς αυτό που βλέπουμε αποτελεί σκιά αυτού που φανερώθηκε με τον Χριστό
2. Να δούμε τι διαδραματιζόταν εκείνη την εποχή, ποιες έννοιες είχαν οι λέξεις που χρησιμοποιήθηκαν τότε (κυρίως στα αινιγματικά κομμάτια) και πώς αυτά που λέγονται θα γίνονταν αντιληπτά από το τότε κοινό.

Τέλος μια πρόκληση:

αγαπητέ χριστιανέ φίλε,

Μην αποστειρώνεσαι από την πραγματικότητα. Μην μένεις κλεισμένος στους 4 τοίχους της εκκλησίας σου. Διάβαζε τι λέει ο κόσμος γύρω σου, πάνω σε τι προβληματίζεται, τι γίνεται στην καθημερινότητα, ποιες οι αγωνίες του και ποιο το λεξιλόγιό του, γιατί κινδυνεύεις να μιλάς μια γλώσσα που την καταλαβαίνεις μόνο εσύ και η παρέα σου. Το έζησα και ήταν άσχημο.